Dyskusja wokół tekstu o zakazie bezpłatnych zastępstw realizowanych przez pedagogów, psychologów, logopedów, bibliotekarzy i nauczycieli świetlicy w ramach ich godzin pracy pokazuje, że w systemie szkolnym jest wiele punktów zapalnych wymagających sensownych rozwiązań.
Co stanowi problem?
Specjaliści wysyłani na zastępstwa nie wykonują w tym czasie swoich zadań, co ogranicza dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej.Zastępstwa co do zasady są płatne, ale w przypadku nauczycieli oddelegowanych w trakcie godzin pracy – nie ma możliwości podwójnego wynagrodzenia.PROPOZYCJE ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
„Solidarność” w komunikacie po spotkaniu grupy roboczej ds. wynagrodzenia nauczycieli sformułowała dziewięć postulatów – m. in. zagwarantowanie bibliotekarzom, pedagogom czy nauczycielom świetlicy wynagrodzenia za zastępstwa doraźne.„Za każdą godzinę (zastępstwo) przydzieloną w ramach obowiązkowego wymiaru zajęć, nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie jak za godzinę zastępstwa. Należy ustalić, w jaki sposób nauczyciel będzie realizował obowiązkową godzinę zajęć, podczas której realizował zastępstwo” — czytamy w stanowisku oświatowej „Solidarności”.
Z kolei ZNP proponuje rozwiązać ten problem w drodze doprecyzowania art. 35 KN:
albo poprzez dodanie do ust. 2a stwierdzenia, że realizacja godziny doraźnego zastępstwa następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela; albo poprzez dodanie ust. 2b, który stanowi, że godzin doraźnego zastępstwa nie przydziela się nauczycielom, którzy nie realizują podstawy programowej, szczególnie nauczycielom bibliotekarzom szkolnym, wychowawcom, pedagogom, pedagogom specjalnym, psychologom, logopedom, terapeutom psychologicznym i doradcom zawodowym.A Urszula Woźniak – wiceprezeska ZNP – powiedziała, że na nagłe zastępstwa mógłby iść dyrektor szkoły.
[za: Portal Samorządowy]
PUNKT WIDZENIA ZALEŻY OD…
Jak się można domyślać, na potrzebę uregulowania tej kwestii wskazują przede wszystkim sami zainteresowani, czyli nauczyciele „nietablicowi”:
Zastępstwa rujnują i odbierają sens pracy np. psychologa czy logopedy, bo dyrektor oszczędzając, wysyła nas na zastępstwo, a terapia leży, dzieciakom tygodniami przepadają zajęcia. Cały problem by się rozwiązał, gdyby po prostu płacono za te godziny. A tak np. bibliotekarz ma w miesiącu 30 h zajęć – zastępstw w ramach” swoich godzin”. Potem i tak swoją pracę musi wykonać, więc pracuje często po godzinach. Jeśli idzie na zastępstwo, to tak jak nauczyciel przedmiotu powinien mieć zapłacone. I to jest jedyne rozwiązanie . Wreszcie ktoś pomyślał o specjalistach. Prawda jest taka, że rzeczywiście wykonują podwójną pracę w ramach swoich godzin pracy. Nie może być tak, że specjalista, który ma swoje godziny pracy i swój zakres obowiązków, będzie wykonywał w tym czasie obowiązki za innego nauczyciela. Czyli podwójna praca za jedno wynagrodzenie? Jesli to będzie 40% moich godzin psychologa we wrześniu i pazdzierniku, to oznacza, że w listopadzie uczniowie, którzy potrzebowali mojego wsparcia w szkole, trafią do gabinetów prywatnych, bo „Pani psycholog znów byla na zastępstwie”. Zastępstwa czynią moje stanowisko w szkole bezużytecznym. Specjalista nie może odstawić dzieci z terapii, żeby zająć się klasą na zastępstwie, bo złamie prawo. Nauczyciele świetlicy nie powinni brać na swoją odpowiedzialność większej grupy, niż jest to dopuszczalne prawnie, ponieważ w razie wypadku, będą ponosić odpowiedzialność prawną. No cóż, zbliża się wielki kryzys w szkolnictwie. Wysyłanie psychologa, pedagoga czy logopedy w czasie, gdy on ma i tak za mało godzin na wszystkie dzieci objęte obowiązkiem pomocy specjalistycznej, to jest dopiero absurd. Nawet dodatkowe wynagrodzenie nie ma sensu, jeśli jest zatrudniony od 8.00 do 11.00 i w tym czasie musi przyjąć kilkanaścioro dzieci.Nieco inaczej ten problem wygląda z perpektywy dyrektora szkoły.
Robert Górniak na profilu Dealerzy Wiedzy pisze:
Zakaz takich zastępstw będzie niesamowitym utrudnieniem dla dyrektora, który często dowiaduje się o nieobecności nauczyciela w tym samym dniu rano i nie ma jak ściągnąć nikogo na zastępstwo, więc nauczyciel nietablicowy jest jego jedynym ratunkiem przed pozostawieniem klasy bez opieki.
Wiem, że to będzie niepopularne stanowisko, ale uważam, ze ci nauczyciele powinni wręcz ustawowo mieć wpisane w obowiązkach awaryjne przejmowanie opieki nad klasami w razie doraźnych nieobecności przedmiotowców. Można by jedynie uregulować liczbę godzin tygodniowo, które można na takie zastępstwa przeznaczyć.
NIE WYLEWAĆ DZIECKA Z KĄPIELĄ…
Przeciwko zakazowi zastępstw dla nauczucieli „nietablicowych” wypowiadają się również niektórzy specjaliści:
Zastępstwa były okazją dla psychologa i pedagoga, żeby zrobić zajęcia grupowe czy to integracyjne, czy profilaktyczne. Dla bibliotekarza – wdrożyć edukację czytelniczą. Jako pedagog niekiedy chętnie wykorzystuję takie zastępstwa, mogę na nich swobodnie realizować zajęcia wychowawczo-profilaktyczne. Więc dobrze byłoby tego rodzaju reformę preprowadzić tak, by nie wylać dziecka z kąpielą. Przy okazji dyskusji o delegowaniu na zastępstwa nauczycieli „nietablicowych” pojawiły się też inne wątki:
Nagminne praktyki łączenia grup językowych. Problemy ze znalezieniem nauczycieli na zastępstwo, podczas gdy wiele osób pracuje w dwóch szkołach i nie mają możliwości pozostania po swoich lekcjach na zastępstwie. Problem z dostępnością na zastępstwa nauczycieli, którzy mają dużo godzin ponadwymiarowych i trudno w ich plan lekcji wcisnąć „okienka”.Swoją drogą można się zastanowić, ile „okienek” trzeba by zaplanować dla każdego nauczyciela, aby zapewnić płynność zastępstw i ich optymalne wykorzystanie z korzyścią dla procesu dydaktycznego.
I jaka byłaby reakcja nauczycieli na 10 okienek?
W kwestii zastępstw nakłada się kilka perspektyw, potrzeb i interesów – prawa pracownicze, trudności organizacyjne, kryzys kadrowy, potrzeba zapewnienia uczniom opieki specjalistycznej i pomocy pedagogiczno-psychologicznej. A w tle – samorządy, czyli organy prowadzące szkołę. Podobno ich przedstawiciele podczas rozmów nabrali wody w usta i nie odnieśli się do problemu, bo sami go czasami generują.
