Zmiany w Karcie Nauczyciela – projekt nowelizacji przekazany do konsultacji społecznych

Ministerstwo Edukacji Narodowej przedstawiło do konsultacji społecznych projekt nowelizacji Karty Nauczyciela. Dokument zawiera propozycje zmian, które były już wcześniej sygnalizowane podczas prac grup roboczych zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli.

Wszystko wskazuje na to, że wiele z rozwiązań wypracowanych przez zespół ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli zostanie wdrożonych. Część przepisów wejdzie w życie od 1 września 2025 r., a część – od 1 stycznia 2026 r.

Poniżej przedstawiamy pełne, merytoryczne zestawienie zmian zaproponowanych w projekcie:

 Zatrudnienie i awans zawodowy

 Skrócenie zatrudnienia początkujących nauczycieli na czas określony z 2 lat do 1 roku.
 Zmiany w ocenie pracy i awansie zawodowym w związku ze skróconym okresem zatrudnienia.
 Wzmocnienie roli mentora: określenie liczby godzin i udział w komisji obserwującej zajęcia.
 Wydłużenie czasu na ocenę pracy oraz obowiązek uzasadnienia każdego kryterium.
 Możliwość oceny po przeniesieniu lub rozwiązaniu stosunku pracy.
 Dostosowanie przepisów dla nauczycieli pełniących funkcję dyrektora.
 Doprecyzowanie zasad zatrudniania na czas określony (organizacja pracy, zastępstwa).

 Godziny ponadwymiarowe i wynagrodzenia

 Jasne zasady zachowania/utraty prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny.
 Ujednolicone rozliczanie godzin ponadwymiarowych i zastępstw we wszystkich szkołach.
 Nowe przesłanki przydzielania godzin ponadwymiarowych (także gdy brak programu).
 Termin wypłaty zmiennych składników wynagrodzenia przesunięty do 5. dnia miesiąca.
 Zakaz zastępstw w ramach obowiązkowego pensum.

 Pensum i czas pracy

 Ujednolicenie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu do 18 godz.
 Możliwość przydzielania im więcej niż ½ etatu godzin ponadwymiarowych.
 Doprecyzowanie zasad rozliczania pensum przy zmiennym planie zajęć.

 Nagrody, odprawy i świadczenia

 Nagroda jubileuszowa: 300% wynagrodzenia po 40 latach, 350% po 45 latach.
 Doprecyzowanie zasad finansowania nagród za osiągnięcia dydaktyczne.
 Wyższe odprawy emerytalne i kompensacyjne: 2 miesiące po 10 latach, 3 miesiące po 15 latach, 6 miesięcy po 20 latach.

 Zdrowie i urlopy

 Częściowy powrót urlopu dla poratowania zdrowia – dla nauczycieli na mniej niż rok przed emeryturą.
 Ułatwienie skorzystania z pierwszego urlopu zdrowotnego – usunięcie niejasnego warunku ciągłości zatrudnienia.

 Ochrona zatrudnienia

 Wprowadzenie 4-letniej ochrony przedemerytalnej dla nauczycieli mianowanych.

 Systemowe i organizacyjne

 Ograniczenie roli wojewody wobec kuratorów w zakresie komisji dyscyplinarnych.
 Rozszerzenie prawa do świadczenia kompensacyjnego – także dla nauczycieli z CKZ i placówek doskonalenia.
 Możliwość przedłużenia powierzenia funkcji dyrektora szkoły lub placówki.
 Rozszerzenie źródeł danych w monitoringu losów absolwentów.
 Zmiany w ustawie o systemie informacji oświatowej.

 Podsumowanie

Proponowana nowelizacja Karty Nauczyciela to jeden z najobszerniejszych pakietów zmian w ostatnich latach. Przewidziane rozwiązania są liczne, wielowątkowe i w dużej mierze długo oczekiwane przez środowisko oświatowe. Wstępnie oceniamy je jako korzystne, jednak obecnie prowadzimy szczegółową analizę projektu – wkrótce przedstawimy nasze merytoryczne stanowisko. 

Gdy w kwietniu 2024 roku MEN ogłosiło koniec obowiązkowych prac domowych w klasach 1-3 oraz ich „dobrowolność” w starszych rocznikach, miało to być remedium na przeciążenie uczniów i narastające konflikty w domach. Dziś, po roku, coraz więcej głosów – zarówno od rodziców, jak i nauczycieli – dowodzi, że zamiast poprawy dostaliśmy chaos i spadek poziomu nauczania.

 Zamiast ulgi – frustracja rodziców

– „Myślałam, że znikną awantury, a wróciły w nowej formie” – mówi Monika, mama siódmoklasistki. – „Córka przestała cokolwiek robić, bo wie, że nie musi. Tłumaczę, proszę, a ona odpowiada: ‘to nieobowiązkowe’”.

To nie jest odosobniony przypadek. Wielu rodziców przyznaje, że bez „przymusu” szkoły, dzieci zupełnie przestały się uczyć w domu. Dla części rodzin oznacza to codzienną walkę o najprostsze rzeczy: powtórkę materiału, przeczytanie lektury, przygotowanie się do sprawdzianu.

 Fakty: spadek umiejętności i brak systematyczności

Dyrektorzy szkół mówią o dramatycznym spadku poziomu. – „Uczniowie nie ćwiczą, nie powtarzają materiału. To, czego nie utrwala się w domu, błyskawicznie wypada im z głowy” – mówi dyrektor Miciuk z Lublina.

Nauczyciele przyrody zwracają uwagę, że nawet podstawowa wiedza „z regionu” została zapomniana. – „Kiedy zapytałam, co to jest gołoborze, nikt nie wiedział, choć mieszkamy w Świętokrzyskiem” – opowiada nauczycielka Julki.

 Polaryzacja – dzieci z „dobrych domów” poradzą sobie, reszta zostaje w tyle

Zniesienie obowiązku odrabiania lekcji najbardziej uderzyło w uczniów bez solidnego wsparcia w domu. Tam, gdzie rodzice są zapracowani lub nie potrafią pomóc dziecku z materiałem, szkoła przestała pełnić swoją kontrolną rolę.

– „Moje dziecko bez systematycznych prac domowych zniknęło w TikToku. Nie mam złudzeń, że bez odgórnego nakazu samo wróci do książki” – mówi mama piątoklasistki z mniejszej miejscowości.

– „Kiedyś praca domowa była pretekstem do powtórki. Teraz w wielu rodzinach zniknęła razem z jakimkolwiek utrwalaniem wiedzy” – podkreśla Małgorzata, nauczycielka wczesnoszkolna z Olsztyna.

 Nauczyciele kombinują, rodzice improwizują

Reforma wymusiła na nauczycielach i rodzicach tworzenie „obejść”. – „Nie mogę zadać pracy domowej, więc ‘urywam temat’ i proszę o dokończenie w domu” – przyznaje Małgorzata. Patryk z Lublina wprowadził domowy rygor: codzienne powtórki bez względu na to, czy szkoła coś zadawała, czy nie.

Tyle tylko, że nie wszyscy rodzice mogą sobie na to pozwolić.

 Brak pomysłu na alternatywę

Zamiast zreformować jakość prac domowych – uczynić je krótszymi, ciekawszymi i bardziej angażującymi – MEN po prostu usunęło je z programu. Efekt? Szkoła oducza systematyczności, a uczniowie zaczynają lekceważyć własną edukację.

– „Wielu z nich nie przynosi lektur, nie zna podstaw, bo przyzwyczaili się do myśli, że ‘i tak nic im za to nie grozi’” – mówi Bartek, polonista z Łodzi.

 Reforma oderwana od realiów

W dużych miastach dzieci mogą korzystać z dodatkowych zajęć i korepetycji. W mniejszych miejscowościach, gdzie często jedyną formą „pracy nad sobą” była dotąd obowiązkowa praca domowa, dziś wielu uczniów zostaje bez wsparcia i bez motywacji.

– „W małych gminach prace domowe były jedyną szansą, by dziecko coś systematycznie robiło po lekcjach” – mówi nauczycielka z woj. podkarpackiego.

 Rodzice: system nie uczy odpowiedzialności

– „Kiedy dziecko wie, że nikt go z niczego nie rozliczy, uczy się kombinowania, a nie pracy” – uważa mama szóstoklasisty z Krakowa. – „Dzieci potrzebują jasnych zasad i granic. Reforma je zniosła, ale nie stworzyła nic w zamian”.

 Podsumowanie.

Rok bez prac domowych miał przynieść ulgę uczniom i rodzinom, ale w rzeczywistości pogłębił chaos. Szkoła straciła wpływ na nawyki dzieci, a nierówności edukacyjne się pogłębiły. Odejście od bezrefleksyjnego zadawania „suchych” zadań – tak, to byłby krok w dobrą stronę. Ale całkowita rezygnacja z systematycznej pracy w domu? To strzał w kolano.

 A jakie są Państwa doświadczenia po roku tej „reformy”?
——–
Źródło: Aleksandra Pucułek, „Rok bez prac domowych. ‘Córka płakała, teraz ja płaczę’”, Radio ZET, 21 marca 2025.

MEN potwierdza: Ocena zachowania zniknie ze szkół. Co dalej z ocenianiem uczniów?

Ministerstwo Edukacji Narodowej oficjalnie potwierdziło w rozmowie z WP Parenting, że od 2026 roku z polskich szkół ma zniknąć ocena zachowania. To część szerszej reformy systemu edukacji, która – jak podaje „Newsweek” – budzi niemałe kontrowersje zarówno wśród nauczycieli, jak i rodziców.

Zamiast klasycznej oceny na świadectwie uczniowie mają otrzymywać opisowe informacje o swoim zachowaniu, przygotowywane wspólnie z nauczycielami. Okres przejściowy przewidziany jest na najbliższe lata – do 2026 roku ocena zachowania nadal będą obowiązywać, ale równolegle szkoły zaczną wdrażać nowy system ocen opisowych.

 Po co ta zmiana?

MEN, powołując się na rekomendacje ekspertów z Instytutu Badań Edukacyjnych, argumentuje, że obecny system nie spełnia swojej roli. Oceny zachowania często nie oddają rzeczywistej postawy ucznia, a raczej jego umiejętność dostosowywania się do szkolnych reguł. Nowe rozwiązanie ma „zmniejszyć presję” i „lepiej kształtować postawy społeczne”.

Ale czy rzeczywiście tak będzie? W założeniu, uczeń – pod opieką nauczyciela – ma samodzielnie analizować swoje zachowanie i opisywać je w ramach nowego modelu oceniania. Zmiany te, jak podkreśla Kacper Lawera z Departamentu Komunikacji MEN, mają być wprowadzane stopniowo, w ścisłej konsultacji ze środowiskiem nauczycielskim.

 Nauczyciele: „Znowu więcej biurokracji i chaosu”

Wśród nauczycieli z kolei pojawiają się głosy o rosnącym obciążeniu obowiązkami administracyjnymi. – „Zamiast skupić się na pracy wychowawczej i dydaktycznej, będziemy siedzieć godzinami nad opisami, które i tak mogą być różnie interpretowane przez rodziców i samych uczniów” – komentuje nauczycielka cytowana przez „Newsweek”.

Część pedagogów nie kryje też obaw, że system ocen opisowych stanie się kolejnym narzędziem do unikania konfliktów i „rozmywania” problemów wychowawczych. – „Zamiast reagować stanowczo na niewłaściwe zachowania, szkoła może zostać zmuszona do łagodzenia przekazu w opisach, aby nikogo nie urazić” – dodaje jeden z wychowawców.
—————-
Źródło: https://parenting.pl/ze-szkoly-ma…/7137107979143808a

Minister Barbara Nowacka zapowiada zmiany w programie wychowania fizycznego – lekcje mają nie tylko rozwijać sprawność fizyczną uczniów, ale też przygotowywać ich do działania w sytuacjach kryzysowych. Na zajęciach z WF ma pojawić się element obrony cywilnej. To odpowiedź na rosnącą potrzebę budowania wśród młodzieży umiejętności przetrwania i reagowania w trudnych okolicznościach.

 Nowa podstawa programowa, opracowywana we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej, ma wzmocnić nie tylko wytrzymałość fizyczną, ale także kompetencje związane z bezpieczeństwem i odpornością psychiczną. Minister Nowacka zaznacza, że w obliczu współczesnych wyzwań młodzi ludzie muszą być lepiej przygotowani do różnych scenariuszy, które mogą ich spotkać w życiu – zarówno w kontekście zagrożeń militarnych, jak i sytuacji kryzysowych w codziennym otoczeniu.

 Sami nauczyciele WF patrzą na pomysł z umiarkowanym optymizmem. Większość zgadza się, że to krok w dobrym kierunku, jednak podnoszą ważny temat przygotowania kadry. Podkreślają, że zanim na dobre ruszy nowy program, potrzebne będą konkretne szkolenia i warsztaty, które umożliwią im efektywne prowadzenie zajęć z elementami obrony cywilnej.

 Niektórzy wuefiści zauważają także praktyczne trudności – jak dostępność obiektów do ćwiczeń takich jak strzelectwo czy zajęcia z taktyki. Ale pomysł, by młodzież zyskała nowe umiejętności, które mogą się przydać w realnym życiu, spotyka się z szerokim poparciem.

 A to nie wszystko. Do końca roku w każdej skrzynce pocztowej znajdzie się Poradnik kryzysowy, przygotowany przez ekspertów z MSWiA, MON i Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Publikacja ma pomóc obywatelom przygotować się na sytuacje takie jak przerwy w dostawach prądu, klęski żywiołowe czy inne zagrożenia. Standardem ma być gotowość każdego gospodarstwa domowego do samodzielnego przetrwania przez minimum 72 godziny.

 W poradniku znajdziemy m.in. informacje o alarmach i sygnałach ostrzegawczych, zasadach pierwszej pomocy, zabezpieczeniu domu, zapasach żywności i wody, a także opiece nad zwierzętami w czasie kryzysu.
,,Korzystamy z doświadczeń naszych partnerów z Europy, przede wszystkim ze sprawdzonych modeli szwedzkich” – podkreśla Władysław Kosiniak-Kamysz.
————
Źródło: Joanna Zajchowska, „Zmiany w lekcjach WF. Nauczyciele mają jedno ‚ale’”, Wirtualna Polska // Radio dla Ciebie

Stanowisko Prezydium KSOiW NSZZ „Solidarność” w sprawie planowanego zmniejszenia liczby godzin fizyki i chemii

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” stanowczo sprzeciwia się propozycji zmniejszenia liczby godzin fizyki i chemii w klasach VII-VIII. Decyzja ta, zaproponowana przez Radę ds. monitorowania wdrażania reformy oświaty im. KEN, stanowi krok wstecz dla edukacji przyrodniczej w Polsce i zagraża jakości kształcenia młodzieży.

Zgodnie z nowymi założeniami uczniowie klasy VII będą mieli jedynie 1 godzinę fizyki i 1 godzinę chemii tygodniowo, natomiast w klasie VIII przewidziano po 2 godziny tych przedmiotów. To znaczące ograniczenie w stosunku do dotychczasowego wymiaru godzin, które uniemożliwi skuteczną realizację podstawy programowej.

Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) powołuje się na wyniki ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli, sugerując, że środowisko oświatowe opowiada się za zmniejszeniem zakresu przekazywanego materiału. Jest to manipulacja, ponieważ nauczyciele od lat wskazują na przeładowanie podstawy programowej, jednak nigdy nie postulowali jednoczesnego ograniczenia liczby godzin dydaktycznych. Wprowadzenie takich zmian doprowadzi jedynie do dalszego spadku jakości nauczania przedmiotów przyrodniczych.

IBE informuje o szerokim froncie konsultacji, jednak do dziś nie przedstawiło Radzie wyników przeprowadzonych ankiet.

Redukcja godzin nauczania fizyki i chemii negatywnie odbije się na poziomie wiedzy i kompetencji uczniów, ograniczając ich możliwości dalszego kształcenia na poziomie średnim i akademickim. W dobie dynamicznego rozwoju technologii oraz rosnącego zapotrzebowania na specjalistów w dziedzinach STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka) takie działania są całkowicie niezrozumiałe i szkodliwe dla przyszłości polskiej młodzieży.

Przysłuchując się transmisji z 32. Zjazdu Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych oraz analizując wypowiedzi dr. Tomasza Gajderowicza i wiceminister MEN Katarzyny Lubnauer, można wnioskować, że MEN i IBE nie dostrzegają problemu, argumentując, że „przyroda” zyskuje dodatkowe godziny w nowej siatce godzin oraz że z rozmów pani minister z nauczycielami wynika, iż każdy chciałby więcej godzin. Jak podkreśla, nie jest to możliwe przy założeniu odchudzenia siatki godzin.

Oczekujemy, że Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz IBE dokonają ponownej analizy tych propozycji i podejmą rzeczywisty dialog ze środowiskiem nauczycielskim oraz ekspertami. Wprowadzane zmiany w edukacji powinny służyć poprawie jakości kształcenia, a nie jego degradacji.

KSOiW NSZZ „Solidarność” stanowczo sprzeciwia się proponowanym ograniczeniom i będzie podejmować wszelkie działania na rzecz ochrony edukacji przyrodniczej w Polsce.

KSOiW NSZZ „Solidarność” była jedną z nielicznych organizacji, które w głosowaniu nie poparły zaproponowanych rozwiązań. Na najbliższym posiedzeniu Rady podejmiemy dyskusję na ten temat.

III Posiedzenie Rady ds. monitorowania wdrażania reformy oświaty – kluczowe ustalenia

Dziś, 13 marca, odbyło się III posiedzenie Rady ds. monitorowania wdrażania reformy oświaty. Zdaniem Prezydium Rady, najważniejsze ustalenia dotyczące zmian w planie nauczania przedmiotów przyrodniczych oraz zajęć praktyczno-technicznych to:

 Więcej godzin ,,przyrody” w szkołach podstawowych – łączna liczba godzin wzrośnie o 1.
 Nowy układ zajęć w klasach IV-VI – uczniowie będą mieli 3 godziny tygodniowo przedmiotu „przyroda”, który obejmuje geografię, biologię, chemię i fizykę.
 Podział na osobne przedmioty w klasach VII-VIII:
Biologia i geografia: 2 godziny tygodniowo w klasie VII i 1 godzina w klasie VIII.
Chemia i fizyka: 1 godzina w klasie VII i 2 godziny w klasie VIII.
 Zajęcia praktyczno-techniczne w klasach IV-VI – 2 godziny tygodniowo.

Zdaniem prezydium Rady, zmiany te pozwolą na lepsze dostosowanie programu nauczania do potrzeb uczniów oraz skuteczniejsze rozwijanie ich kompetencji przyrodniczych i praktycznych.

Dodatkowo, przyjęto rekomendację, która zaleca, ale nie obliguje, do realizacji „tygodnia projektów” w listopadzie.

Ponadto, każdy nauczyciel posiadający uprawnienia do geografii, biologii, fizyki lub chemii będzie mógł uczyć przedmiotu „przyroda” bez konieczności dalszego dokształcania.

Obrady miały charakter merytoryczny i przebiegały w formie dyskusji, podczas której uczestnicy wymieniali się opiniami i analizowali możliwe kierunki zmian w oświacie. 

Reforma edukacji to nie smażenie naleśników, ale czy na pewno nie da się jej przeprowadzić w bardziej przemyślany i efektywny sposób?

W swoim artykule opublikowanym na łamach Rzeczpospolitej Joanna Ćwiek-Świdecka cytuje dr. Tomasza Gajderowicza, który podkreśla, że „reforma oświaty to nie smażenie naleśników” i powinna przebiegać stopniowo oraz opierać się na szerokich konsultacjach. W teorii brzmi to rozsądnie, jednak wiele tez zawartych w artykule budzi wątpliwości i wymaga pogłębionej polemiki.

 Konsultacje z nauczycielami – czy rzeczywiście szerokie? Autor artykułu zwraca uwagę na ankiety rozesłane za pośrednictwem kuratorów oświaty. Jednak czy odpowiedzi od 24 tysięcy nauczycieli, czyli jedynie 4% ogółu pedagogów w Polsce, można uznać za reprezentatywne? Brakuje rzeczywistej debaty, w której nauczyciele mogliby swobodnie przedstawić swoje propozycje. Ankieta nie zastąpi realnego dialogu.

 Opóźnione wdrożenie zmian – kompromis czy zbędne przeciąganie? Gajderowicz podkreśla, że zmiany muszą być stopniowe i rozpocząć się od podstawy programowej dla klas I i IV w 2026 roku. Jednak problematyczne jest to, że aktualnie system edukacji wymaga natychmiastowych reform, zwłaszcza w zakresie oceniania, przeładowania podstawy programowej oraz warunków pracy nauczycieli. Oczekiwanie na zmiany przez kolejne lata może pogłębić problemy, zamiast im zaradzić.

 Czy nauczyciele będą chcieli wdrażać reformę? Jednym z największych wyzwań jest kryzys motywacji nauczycieli, który w Polsce jest szczególnie widoczny. Według badań PIRLS i TIMSS nauczyciele w Polsce mają najniższą satysfakcję zawodową na świecie. Czy propozycje IBE rzeczywiście rozwiążą ten problem? Skuteczna reforma powinna zacząć się od poprawy warunków pracy nauczycieli, a nie jedynie od zmiany programów nauczania.

 Egzaminy – czy obecna forma jest skuteczna? W artykule poruszono kwestię egzaminów oraz ich wpływu na rozwój uczniów. W teorii dobrze brzmi pomysł monitorowania postępów uczniów w sposób bardziej elastyczny, ale czy rzeczywiście system egzaminacyjny ulegnie poprawie? Reforma powinna iść w kierunku bardziej praktycznej formy oceniania, a nie jedynie kosmetycznych zmian.

 Dodatkowe ferie kosztem wakacji – dobry pomysł? Dr Gajderowicz sugeruje wprowadzenie tygodnia projektowego w listopadzie kosztem skrócenia wakacji letnich. O ile koncepcja przerwy jesiennej wydaje się sensowna, o tyle propozycja zmniejszenia wakacji budzi kontrowersje. Polska ma już stosunkowo krótkie wakacje w porównaniu z innymi krajami, a uczniowie i nauczyciele potrzebują czasu na regenerację po wymagającym roku szkolnym.

Reforma edukacji faktycznie nie jest smażeniem naleśników, ale wymaga konkretnego planu i uwzględnienia realnych potrzeb nauczycieli oraz uczniów.

We wtorek, 4 lutego, opublikowano tzw. rozporządzenie, które reguluje kwestię wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli. Wiemy już, ile ono będzie wynosić. Przypomnijmy, że wzrost jest 5-procentowy. Na tę chwilę projekt rozporządzenia trafił do opiniowania, nie wiemy, kiedy zostanie podpisany, a to istotna informacja dla nauczycieli, którzy czekają na wypłaty z wyrównaniem od stycznia.

Ile zarabiają nauczyciele w 2025 roku?