Krajowa Sekcja
Oświaty i Wychowania
NSZZ „Solidarność“
Do przedłożonych projektów ustaw Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” zgłasza zastrzeżenia i uważa, że projektowana w nich reforma ustroju szkolnego nie jest należycie przygotowana, zwłaszcza w zakresie zabezpieczeń osłonowych dla nauczycieli zwalnianych z wygaszanych gimnazjów oraz w zakresie kosztów wprowadzanej reformy, w tym kosztów kompensacyjnych związanych ze zwolnieniami.
W związku z powyższym domagamy się:
1. Przywrócenia możliwości przejścia na emeryturę dla wszystkich nauczycieli we wszystkich typach szkół i placówek oświatowych na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela.
2. Wprowadzenia standardu maksymalnej liczby uczniów w klasie z jednoczesnym określeniem podziałów na grupy.
3. Wprowadzenia programu rezygnacji nauczycieli z zawodu za odpowiednią rekompensatą finansową.
4. Wprowadzenia przejrzystych zasad finansowania szkół i placówek oświatowych wszystkich typów.
5. Wydłużenia stanu nieczynnego dla nauczycieli do 12 miesięcy.
6. Zwiększenia kompetencji kuratorów oświaty m.in. poprzez:
a) obligatoryjne uzyskanie pozytywnej opinii kuratora oświaty (wszystkich) arkuszy organizacyjnych szkół i placówek oświatowych w danej j.s.t. po zaopiniowaniu ich przez związki zawodowe reprezentatywne w rozumieniu ustawy o RDS;
b) zmiany zapisów art. 63 ust. 14 projektu ustawy – Prawo oświatowe w zakresie składu komisji konkursowej, zgodnie z zapewnieniem minister edukacji narodowej, tj. 3 przedstawicieli organu nadzoru pedagogicznego, 2 przedstawicieli organu prowadzącego i po jednym przedstawicielu rady pedagogicznej, rady rodziców i związków zawodowy reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o RDS.
8. Ujednolicenia pensum godzin dla nauczycieli specjalistów (m.in. psychologów, pedagogów, logopedów, doradców zawodowych, metodyków, nauczycieli wspomagających) oraz umieszczenie ich w tabeli w art. 42 ust. 3 ustawy KN.
9. Finasowania z budżetu państwa zajęć pozalekcyjnych w szkołach i placówkach oświatowych.
10.Wprowadzenia podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli o 20% w ramach Zespołu ds. statusu zawodowego pracowników oświaty.
W przekazanych projektach ustaw oraz w ich uzasadnieniach brak jest wyliczeń, nawet w przybliżeniu, jaka może być liczba nauczycieli, którzy będą zwalniani w okresie wygaszania gimnazjów, a także prognoz co do nakładającego się jednocześnie w tym okresie niżu demograficznego.
Według różnych publikacji liczba zwalnianych nauczycieli z jednego, jak i z drugiego powodu może wynosić nawet do 30 tysięcy w skali kraju.
Art. 121 projektu ustawy wprowadzającej przewiduje zabezpieczenia osłonowe tylko dla nauczycieli zwalnianych w drugim roku wygaszania gimnazjów, tj. w roku szkolnym 2017/2018, skoro w roku szkolnym 2018/2019 nastąpi ostatni – trzeci etap wygaszania i z dniem 1 września 2019 r. gimnazja przestaną funkcjonować. Tymczasem faktycznie pierwszy etap wygaszania rozpocznie się już w roku szkolnym 2016/2017, kiedy nie będzie już rekrutacji uczniów do klas I gimnazjów i dla nauczycieli z kończących się w roku szkolnym 2016/2017 klas III nie będzie już miejsca do pracy w klasach I w roku szkolnym 2017/2018, co w projekcie ustawy wprowadzającej zostało przedstawione dopiero w art. 142 ust. 1 i 2, jakby miało pomniejszać skalę zwolnień.
Sam art. 121 praktycznie również nie zawiera zabezpieczeń osłonowych dla nauczycieli zwalnianych w roku szkolnym 2017/2018, dla których jest przeznaczony.
Ponadto żaden przepis art. 121 nie wskazuje kto i kiedy oraz do jakiego wymiaru składa nauczycielowi propozycję ograniczenia godzin zajęć, na którą nauczyciel może wyrazić zgodę lub jej nie wyrazić, a w informacji, o której mowa w ust. 1 i 3 art. 121, na którą nauczyciel musiałby się oświadczyć w ciągu 7 dni według ust. 5, nie wymienia się możliwości wyrażenia przez nauczyciela zgody na ograniczenia zatrudnienia.
Art. 122 projektowanej ustawy będzie dotyczył nauczycieli, którzy stracą pracę po ostatnim roku wygaszania gimnazjum, czyli po roku szkolnym 2018/2019. Ich sytuacja będzie jeszcze gorsza, ponieważ nie będzie można ich przenieść w stan nieczynny do nieistniejącego już gimnazjum. W tej sytuacji dyrektor gimnazjum tylko rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy z końcem roku szkolnego 2018/2019 po trzymiesięcznym wypowiedzeniu, które musiałoby być dokonane od dnia 31 maja 2019 r.
Z kolei przewidziana w art. 4 pkt 11 projektu ustawy wprowadzającej możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę na podstawie art. 88 ust. 1a nauczycieli, o których mowa w art. 121 ust. 1 i 6 oraz art. 122 ust. 1 ustawy wprowadzającej, została przedstawiona w tym projekcie chyba w złej wierze lub ma charakter kamuflażowy, skoro możliwość taka może dotyczyć tylko nauczycieli, którzy nabyli prawo do takiej emerytury do dnia 31 grudnia 2008 r. i dotąd z tego prawa jeszcze nie skorzystali. Takich nauczycieli w całym kraju może być jeszcze ilość liczona w setkach, a liczba nauczycieli zwalnianych z wygaszanych gimnazjów według różnych szacunków może wynosić od kilkunastu do nawet 30 tysięcy.
Prawo oświatowe, obejmującej przygotowanie przez j.s.t. porażająco dużej ilości różnego rodzaju aktów prawnych, dokumentów, opinii i działań z przestrzeganiem terminów w krótkim okresie, wymagających ogromnego nakładu pracy oraz kosztów, a w szczególności:
1. planu sieci szkół podstawowych oraz granic obwodów tych szkół w okresie od dnia 1 września 2017 do dnia 31 sierpnia 2019 r. z wyjątkiem szkół, o których mowa w art. 88 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe, tj. m.in. szkół specjalnych integracyjnych, dwujęzycznych, sportowych i mistrzostwa sportowego, dla których nie ustala się obwodów;
-
planu sieci publicznych gimnazjów i klas gimnazjalnych włączonych do szkół innego typu oraz granice obwodów tych gimnazjów i klas gimnazjalnych w okresie od dnia 1 września do 31 sierpnia 2019 r.
Szczegółowy wykaz zadań i czynności nałożonych na organy j.s.t. w tym zakresie można odczytać w art. 168-172 projektu ustawy.
Powyższe zestawienie pozwoli na bliższe rozeznanie, na jakich zasadach, w jakim trybie i w jakich terminach w świetle przedłożonych projektów ustaw będzie prowadzona operacja wdrażania nowego ustroju szkolnego, na jakich zasadach, w jakich sytuacjach i terminach będą miały miejsce zwolnienia z pracy nauczycieli oraz innych pracowników z wygaszanych gimnazjów, a także, jakie przewiduje się zabezpieczenia dla tych pracowników. Pozwala to na przedstawienie naszych zastrzeżeń, uwag i wniosków do przedstawionych projektów ustaw. Wynika z nich, że przewidziane tam rozwiązania nie pozwolą na wprowadzenie zaplanowanej reformy od dnia 1 września 2017 r. w sposób należycie przygotowany i uporządkowany.
Dlatego naszym zdaniem niezbędne jest wykonywanie tych zadań w okresie poprzedzającym reformę. W tym czasie można będzie rozważyć wprowadzenie reformy ustrojowej w jednym czasie z mocy prawa. Pozwoli to na rozłożenie prac związanych z wprowadzaniem reformy oraz związanych z tym kosztów na dłuższy okres. Umożliwi to też dokładniejsze rozeznanie liczby nauczycieli, którzy mogą być zwolnieni w związku z wprowadzana reformą oraz z powodu niżu demograficznego, a także w zakresie zabezpieczeń osłonowych dla tych nauczycieli, o które będziemy wnosili również w toku negocjacji w nowo powoływanym Zespole ds. statusu zawodowego pracowników oświaty. Możliwe będzie także rozpatrzenie i uwzględnienie w odpowiednim czasie zamieszczonych naszych dalszych uwag, wniosków i postulatów.
Okres przygotowawczy pozwoliłby na:
określenie kosztów reformy ustrojowej i zaplanowanie ich w budżecie państwa na poszczególne lata jej wdrażania;
określenie ilości, nawet w przybliżeniu, np. + lub – 10% liczby nauczycieli, którzy będą zwalniani w poszczególnych latach wdrażania reformy, zarówno w jej wyniku, jak i z powodu niżu demograficznego; oraz zapewnienie rozłożonych w czasie środków osłonowych dla zwalnianych nauczycieli;
przygotowanie zmian w 115 ustawach wymagających zmiany według projektu ustawy wprowadzającej, w tym 140 zmian w samej tylko ustawie o systemie oświaty;
ustalenie, jakie podstawy programowe będą obowiązywały w razie fakultatywnego przekształcenia dotychczasowego gimnazjum przez j.s.t. w ośmioletnia szkołę podstawową lub włączenie gimnazjum do ośmioletniej szkoły podstawowej np. z dniem 1 września 2018 r. – tj. czy do końca roku szkolnego 2017/2018 będzie obowiązywała podstawa programowa dla gimnazjum, a od roku szkolnego 2018/2019 podstawa programowa dla ośmioklasowej szkoły podstawowej.
W tym czasie możliwe będzie rozpatrzenie wielu spraw i wniosków zgłaszanych w ciągu ostatnich 10 lat zastoju i destruktywnych działań w oświacie, powstrzymywanych niekiedy, jak w przypadku zamiaru wprowadzenia nieograniczonej prywatyzacji szkół. Będzie też możliwość przygotowania przepisów okołoustrojowych, w tym zmian niektórych przepisów w Karcie Nauczyciela do czasu jej gruntownej nowelizacji.
Do tej pory w istotnych kwestiach zniesiono tylko godziny karciane oraz uregulowano nie najważniejszą obecnie sprawę odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli, do której to zmiany także można mieć zastrzeżenia, pomimo tego, że przy jej wprowadzaniu uwzględniono dużą część naszych wniosków zgłoszonych w tym zakresie.
Będzie też czas na rozpatrzenie i załatwienie wcześniej zgłaszanych wniosków i postulatów oraz tych wniosków i postulatów, które zgłaszamy poniżej:
1. Przedłużenie stanu nieczynnego do 1 roku dla nauczycieli przenoszonych w stan nieczynny z powodu wprowadzenia nowego ustroju szkolnego oraz niżu demograficznego. Przewidziany w projektowanej ustawie 6-miesięczny stan nieczynny nie jest wystarczający do przekwalifikowania się zwalnianych nauczycieli do innej pracy lub do uzupełnienia kwalifikacji do wykonywania dalszej pracy nauczycielskiej. Rozwiązania podobne były stosowane wobec pracowników innych branż.
2. Rozszerzenie podmiotowe na okres wprowadzenia reformy uprawnień do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli zwalnianych z pracy w związku z wprowadzaną reformą ustroju szkolnego lub z powodu niżu demograficznego oraz określenie kręgu nauczycieli uprawnionych do tego świadczenia, w tym dla pracowników centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego, tworzonych już po wydaniu ustawy z 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.
3. Doprecyzowanie art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela w sposób uniemożliwiający nakładanie przez dyrektorów szkoły na nauczycieli obowiązku prowadzenia zajęć edukacyjnych bez wynagrodzenia po zlikwidowaniu godzin karcianych lub wymuszanie na nauczycielach wyrażania zgody na nieodpłatne prowadzenie takich zajęć, co ma często miejsce po dniu 1 września 2016 r.
4. Przyznanie dyrektorom szkoły do ich dyspozycji niezbędnej ilości godzin na prowadzenie dodatkowych zajęć edukacyjnych, w tym kół zainteresowań.
5. Dokonanie zmian w art. 42 ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela przez określenie w tej ustawie czasu pracy pedagogów, psychologów, logopedów, doradców zawodowych, nauczycieli wspomagających i innych specjalistów zatrudnionych w szkołach i placówkach na stanowiskach pedagogicznych.
CAŁY TEKST MOŻNA ZNALEŹĆ
www.solidarnosc.org.pl/oswiata/index.php/eada-sekcji/2660-opinia-krajowej-sekcji-owiaty-i-wychowania-nszz-solidarno-do-projektow-ustawy-prawo-owiatowe-oraz-ustawy-przepisy-wprowadzajce-ustaw-prawo-owiatowe-z-dnia-16-wrzenia-2016-r.html
